ÇOCUKLUK ÇAĞI DÖKÜNTÜLÜ HASTALIKLARI

• En sık makülopapüler olup ikinci sıklıkta veziküler döküntüler görülmektedir.
• Daha az oranda görülen ama aciliyet bakımından ilk sırada olan peteşi ve purpirik (cilt içi kanama) döküntüdür. (henoch schönlein purpurası, meningokoksemi hastalıklarında olduğu gibi)

1) KIZAMIK (RUBEOLA)

• Yüksek ateş, kuru öksürük, konjonktivit (göz enfeksiyonu), burun akıntısı ön plana çıkan semptomlardır.
• Tanı koydurucu bulgu koplik lekesidir. (ağız içi ve azı dışı hizasında yanak iç tarafında beyaz lezyon) Döküntü boyun ve kulak arkasından başlar. Günden güne artar ve 3. gün tüm vücutta görülür.

            LABORATUVARBULGULARI

• Lenfopeni(lenfosit sayısında azalma-spesifik bulgu) ve lökopeni (total lenfosit sayısında azalma) öne çıkan laboratuvar bulgularıdır.
• Kızamık IgM pozitifliği.

            TANI

• Kan kültürü altın standart / koplik lekesi de tanı koydurur.

            TEDAVİ

• İmmün sistemi normal olan hastalar için özel bir tedavisi yok.
• Enfeksiyonu geçirmek kalıcı bağışıklık kazandırır / aşı da bağışıklık ve korumada çok etkilidir.
• A vitamini iyileşmeyi hızlandırıyor.

2) VARİSELLA (SU ÇİÇEĞİ)

• Özellikle kaşıntılı veziküler lezyon ile karşımıza çıkar.
• İz bırakmadan iyileşir.
• Yüz ve gövde de çoğunlukla döküntü olur. Saçlı deriyi tutar.
• Tipik özelliği tüm lezyonlar farklı yaşta olur. Yani veziküllerin biri yeni oluşur iken diğeri kabuklanıp iyileşir.
• Kaşıntılı olduğu için tırnak ile bulaştırılan enfeksiyon nedeni ile iz kalabilir ve deri enfeksiyonuna yol açabilir.

      ZONA

• Su çiçeği geçiren hastaların %15 inde sinir hücresinde virüs latent (uyku hali) olarak kalır.
• Çok ağrılı ve kaşıntılı, vücudun orta hattını geçmeden tek tarafı tutan ve tek dermatom (yani bir bölgenin duyu siniri ile duyusu alınan vücut bölümünde) da ortaya çıkan veziküler hastalıktır.

TEDAVİ

• Bazı özel durumlarda ilaç tedavisi başlanabilir aksi takdirde semptomatik destek sağlanır.
• 12 yaş üzerinde aşılanmamış bireyler geçirilir ise asiklovir verilir.

3) RUBELLA (KIZAMIKÇIK)

• 3 gün kızamığı veya alman kızamığı da denir.
• Enfeksiyonu geçirmek kalıcı bağışıklık kazandırır.

            KLİNİK

• Etrafa bulaşıcılık döküntü çıkmasından 5 gün önce ve döküntü sonrasında 6 güne kadar bulaştırıcıdır.

Lenfadenopati (lenf dokusunun yani vücudun belli yerlerinde vücudun savunmasında görevli lenf dokusunun şişliği) görülmesi tipiktir. Özellikle kulak arkası / boyun arka bölgesi / ense bölgesi lenf nodlarının şişmesi sık görülür.

• Dantel gibi görünen kaşıntısız lezyonlar görülür.

4) KIZIL

• A grubu betahemolitik streptokok enfeksiyonu sırasında bu bakterinin salgıladığı Eritrojenik Toksin sonucu deride gözüken hastalıktır.
• Dilde renk değişimi olur. Önce beyaz çilek dil – sonra kırmızı çilek dil görünümü ortaya çıkar.
• Ağız etrafı soluk gözükür.
• Cilt tipik yolunmuş tavuk gibi pürtüklüdür.
• Pastia çizgisi (yani derinin kıvrım ve katlantı yerlerinde çizgi tarzında döküntü) gözükür.
• Dermografizim gözükür. Deri sert bir cisim ile (tırnak gibi) çizilir ise oluşan çizim hemen kaybolmaz ve sarı-beyaz bir iz bırakır.
• Az bir vakada parmak ucu desquamosyonu (derinin soyulması) gözükür.

            LABORATUVAR

• Kanda ASO yüksektir. / Kan kültürü ile tanı konur

            TEDAVİ

• Penisilin grubu antibiyotikler kullanılır.

5) 5. HASTALIK (ERİTEMA ENFEKSİYOZUM)

• Etkeni parvovirüs B19’dur.
• Ağız içinde döküntü olmaz.
• 5-15 yaş arası çocuklarda gözükür.
• Tokatlanmış çocuk görünümü olur. Yani önce yanaklardan döküntü başlar ve gövdeye yayılır.
• Eklem ağrısı belirgin özelliğidir.
• Döküntüsü en uzun sürebilen hastalıktır. Haftalar sürebilir.

6) 6. HASTALIK (ROSEOLA İNFANTUM)

• Etkeni human herpes virüs tip 6 ve 7 dir. (HHV 6-7)
• Yüksek ateş ile karakterizedir ve febril konvülsiyona neden olabilir (yüksek ateş ile geçirilen havale).
• 6 ay - 4 yaş arası çocuklarda görülür.
• Gül pembesi döküntü olur ve gövdeden başlayıp extremitelere (kol ve bacaklara) yayılır.
• En tipik özelliği ateş düşer döküntü başlar.

7) COXSACKİE A (EL-AYAK-AĞIZ HASTALIĞI)

• Kreş, anaokulu ve bakım evlerinde ilkbahar ve yaz aylarında salgın yapabilir.
• Veziküler (içi sıvı dolu) döküntü ile karakterizedir. Sıklıkla extremiteleri, ağız etrafını ve gluteal bölgeyi tutar. Gövdede genelde döküntü olmaz.
• Hastalıktan yaklaşık 1 ay sonra tırnak hasarı ve tırnak dökülmeleri görülebilir.
• Coxsackie geçiren bireyin direk teması ile bulaşır. Oyuncak, tükrük, az da olsa yüzme havuzu, direkt temas gibi.
• İlk haftasında bulaştırıcılık üst seviyededir.
• Tedavisi semptomatik (yani özel tedavisi yok destek tedavi) tedavi.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları  Uzm. Dr. Ahmet TAŞKIN