• Ben nedir? Nasıl oluşur?

Benler  melanosit adı verdiğimiz deriye rengini veren hücrelerin gruplaşması ile oluşur. Benler doğumsal olabileceği gibi zaman içerisinde de ortaya çıkabilmektedir. Ailesel yatkınlık, hayat boyu maruz kalınan güneş ışığı benlerin oluşmasında ana temel sebeplerdir. Güneş  maruziyeti ile derimizde korunma amacı ile melanosit hücrelerinin sayıları artar ve gruplaşma eğilimi yani ben oluşumu tetiklenir . Yine güneş ışıkları mevcut benlerde büyüme ve karakter değişimine sebep olabilmektedir.

• Her türlü  ben zararlı mıdır?  Kansere dönüşür mü?

Bazı benler basit iyi huylu ve zararsızdır ancak bazı benler zaman içerisinde büyüyüp renk ve şekil değiştirerek malin melanom denilen derinin en kötü seyirli kanserine dönüşebilir. Sık gözlenmesi ve kansere çevirme potansiyellerinin de olması nedeni ile benler önemsenmeli  ve hangi durumlarda hekime başvurulması gerektiği bilinmelidir.

• Et beni nedir? Çeşitleri nelerdir? Nasıl oluşur?

Et beni olarak nitelendirilen ; çoğunlukla deri renginde, deri yüzeyinden kabarık  küçük saplı görünümde olan benler zararsızdır ve kişiye estetik kaygı ve herhangi bir rahatsızlık vermediği sürece tedavi edilmelerine gerek yoktur. Et benleri sıklıkla kilo alımı, bazı hormonal tedaviler, gebelik veya ailesel yatkınlık gibi durumlarda ortaya çıkabilmektedir.

• Doğumda oluşan benlere dikkat etmelimiyiz?

Doğumsal olarak ortaya çıkan benler  “konjenital nevus “ olarak adlandırılır .Bu benler boyutlarına göre artan sıklıkta melanom geliştirme potansiyellerine sahiptir. Dev konjenital nevuslarda melanom gelişme sıklığı %2-%15 arasındadır. Bu melanomların %60 ‘ı hayatın ilk 10 yılında ortaya çıkar. Çocuklarda görülen malin melanomun %40’ı dev konjenital nevuslardan gelişir.  Bu nedenle bu benler çok iyi takip edilmeli ve mutlaka güneşten iyi korunmalıdır. Güneşten krunma yalnızca tatil veya denize gidince değil normal günlük hayatımızda da uygulanmalıdır. Güneşten koruyucu kreminizi her sabah yüz, boyun kol ve ellere ve açıkta kalan vücut alanlarına sürüp 3-4 saatte bir tekrar etmelisiniz.

Sınırları düzensiz , çapları 5-6 mm üzerinde asimetrik görünümde olabilen benlere “displastik benler “ denir. Bu benler sıradan benlerden farklı görünüme sahiptir ve malinite potansiyeli taşımaktadırlar. Bu benlerin içinde açık ve koyu kahverengi alanlar olabilir, kenarları düzensizdir . Var olan bir displastik benden melanom gelişimi olasılığı oldukça nadirdir. Beklenen özellik, displastik benin de diğer sıradan benler gibi erişkin dönemde aynı kalması ve değişim göstermemesidir. Ancak değişim varlığında melanom gelişimi söz konusu olabilir. Bu benlere sahip kişilerin normal deri üzerinde gelişebilecek melanom riskleri displastik beni olmayan kişilere göre daha yüksektir. 

Doktorumuzun eklemek istedikleri

Yazımda hiç korkmamanız gereken et benleri ve en çok dikkat etmeniz gereken benlerden söz etti isem de benler oldukça fazla çeşitte bulunmaktadır.

 Dikkat etmeniz gereken hangi çeşitte olursa olsun ;

• Benlerinizde birden bire sayıca artış varsa
• Mevcut benlerde renk ve boyut değişimi gelişti ise
• Benler üzerinde kaşınma, ağrı, kanama ve yara oluşumu var ise

mutlaka hekimize başvurup benlerinizi inceletmeniz gerekmektedir.

Bunun dışında ;

1-50 yaş üzeri herkes melanom için bir kez deri muayenesi olmalıdır

2- Atipik ( displastik ) beni olanlar , konjenital beni olanlar ,çok sayıda (50 ve üzeri) beni olanlar, ailesinde melanom olanlar, daha önce melanom geçirmiş olanlar, diğer türde cilt kanseri geçirmiş olanlar yılda en az iki  kez deri muayenesi olmalıdır.

3- 35 yaşından sonra yeni ben oluştuysa

4-Eski bir bende değişiklik olduysa doktora başvurmak gerekir.

Muayenenin sonucuna göre benin alınması ya da belli aralıklar ile takip edilmesi önerilecektir.

Yukarıda belirtilen sıklık ve durumlarda yaptıracağınız dermatolojik muayene ve dermoskop dediğimiz deri mikroskobu ile benlerinizin yakından incelenmesi malin melanom dediğimiz ve hayatı tehdit eden en kötü seyirli cilt kanserinin erken teşhisi ve önlenmesinde büyük önem arz etmektedir.  Sağlıklı bir ömür dilerim…

                                                                            Uzm. Dr. Sibel Duysak