Anadolu Hastaneleri
Anadolu Hastaneleri
Anadolu Hastaneleri
Anadolu Hastaneleri
Anadolu Hastaneleri
Anasayfa Bölümlerimiz ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA

Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları

Vücutta pek çok işlevin yerine getirilmesinden hormonlar sorumludur. Hormonların üretimini sağlayan iç salgı bezleri, endokrin (hormonal) sistemi oluşturur. Hipofiiz, hipotalamus, tiroit ve paratiroit, pankreas, yumurtalık ve testisler, böbrek üstü bezleri, ve damarların iç yüzeyini kaplayan endotel hücreleri endokrin sistemi oluşturan salgı bezlerindendir. İç salgı bezlerinde üretilen ve salgılanan hormonların yetersiz salgılanması, hiç salgılanmaması veya normalden fazla salgılanması, hormonal hastalıklara neden olur. Vitamin ve mineral emiliminde eksiklikler, cinsel hastalıklar, diyabet, obezite ve guatr gibi çok sayıda hastalık endokrin sistem hastalıkları Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları kliniklerinin uzmanlık alanına girer. Aynı zamanda çoğunlukla kalıtımsal faktörlere bağlı olarak doğuştan ortaya çıkan yağ, karbonhidrat ve protein metabolizması hastalıklarının tanı ve tedavi işlemleri de yine Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları kliniklerince yürütülür.

Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları bölümünün uzmanlık alanı, hormonlar ve metabolik hastalıklardır. Hastanelerimiz, endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları konusunda ihtiyaç duyulan başta hormon testleri olmak üzere radyolojik görüntüleme yöntemleri ve diğer tüm tanı testlerine ilişkin tüm olanaklara ve son teknoloji ekipmanlara sahiptir.

Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları kliniklerinde tedavi edilen başlıca hastalıklar şunlardır:

Obezite (Şişmanlık)

Obezite, beden kütle indeksinin 30'un üzerinde olması ve vücut kütlesi ile yağ oranının olması gerekenden çok daha fazla olması şeklinde gelişen bir sağlık sorunudur. Dünyada ve ülkemizde oldukça yaygın şekilde görülen obezite hastalığı çoğunlukla dengesiz beslenme ile yüksek kalori alımına bağlı olarak gelişse de endokrinolojik hastalıkların birçoğunda da obezite gelişebilir. Özellikle tiroit bezi, adrenal bezler, yumurtalıklar ve hipofiz bezine ilişkin hastalıklarda obezite gelişme ihtimali oldukça yüksektir. Bu gibi durumlarda obeziteye neden olan hastalığa yönelik tedavi planı belirlendikten sonra hastaların diyetisyen kontrolünde ideal kilolarına inmeleri sağlanmalıdır. Obezitesi çok ileri düzeyde (morbid obez) olan ve yaşamı tehdit edecek boyutlara ulaşmış olgularda mide küçültme, tüp mide gibi operasyonları içeren bariatrik cerrahi uygulamalarından yararlanılması gerekebilir.

Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon)

Oldukça yaygın görülen bir hastalık olan hipertansiyon, pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bunlardan bir tanesi de hormonal bozukluklardır. Özellikle böbrek üstü bezleri ve tiroit bezine ilişkin endokrin hastalıklar ile diyabet hastalığında hipertansiyon gelişme ihtimali oldukça yüksektir. Endokrin hastalığa yönelik olarak uygulanan tedavilerin kan basıncı kontrolünün sağlanması üzerinde yeterli etki sağlamaması durumunda antihipertansif ilaçların kullanımı ve tuzsuz diyet uygulaması gerekli olabilir.

İnsülin Direnci Durumları

Kanda yeterli miktarda insülin hormonu bulunmasına karşın vücuttaki hücrelerin insülin hormonuna karşı duyarsız olması, insülin direnci olarak adlandırılır. Bu durum kan glikoz seviyesinin yükselmesine (hiperglisemi) ve buna bağlı olarak insülin hormonunun kandaki düzeylerinin de artmasına (hiperinsülinemi) neden olur. İnsülin direnci tek başına gelişebilen bir sağlık sorunu olabilmekle birlikte bazı durumlarda insülin direncini de beraberinde getiren hastalıkların eşliğinde görülür. Metabolik sendrom ve kadınlarda görülen polikistik over sendromu bunlara örnek olarak verilebilir. Hastalığın tedavisi endokrinoloji uzmanları tarafından önerilecek plan çerçevesinde genellikle ilaç uygulamaları şeklinde gerçekleştirilir. Uzun süre yüksek seyretmiş olan kan şekerinden kaynaklı olarak gelişen sekonder problemler için ayrıca tedavi uygulanmalıdır.

Anoreksiya Nervoza ve Bulimia Nervoza (Yeme Bozuklukları)

Beden algısının bozulmasına bağlı olarak yeme bozuklukları olarak adlandırılan Anoreksiya Nervoza ve Bulimia Nervoza gibi psikiyatrik hastalıklar gelişebilir. Aşırı zayıflık, zayıflama arzusu ile aç kalma veya çok düşük kalorili beslenme, aşırı yüksek yoğunluklu egzersizlere yönelme, kilo almayı önleme amacıyla ishal yapıcı (laksatif) ilaçlar kullanma, istemli olarak kusma gibi davranış bozuklukları gibi belirtileri olan yeme bozukluğu hastalıklarının hemen hemen hepsinde hormonal bozukluklar da baş gösterir. Bu nedenle bu hastalıkların tedavisinde ilgili tüm tıbbi branşlar ile birlikte endokrinoloji uzmanlarını da içeren multidisipliner ekipler oluşturulmalıdır.

Diyabet Hastalığı 

Endokrinoloji kliniklerinde en yaygın olarak tanı ve tedavi işlemleri yürütülen hastalık, diyabet hastalığıdır. Diyabet hastalığı; pankreas tarafından insülin hormonunun yeterli miktarda üretilememesi veya üretilen insülinin vücut hücreleri tarafından algılanamaması nedeniyle kan şekerinin yüksek olması ve idrarda şekere rastlanması şeklinde gelişen bir endokrin hastalıktır. İnsüline bağımlı olan türü Tip-1 diyabet, insülin direnci ile gelişen türü Tip-2 diyabet, gebelik döneminde ortaya çıkan türü ise gestasyonel diyabet (gebelik şekeri) olarak adlandırılır. Tedavide insülin hormonu enjeksiyonları ve oral antidiyabetik ilaçlardan yararlanılarak kan şekeri düzeyinin normal aralıklarda tutulması hedeflenir.

Tiroit Bezi Hastalıkları (Guatr, Tiroit nodülleri, Tiroit kanserleri, Tiroit iltihapları)

Tiroit bezi, enerji metabolizması başta olmak üzere vücudun işleyişine ilişkin pek çok önemli görevleri olan bir iç salgı bezidir. Boyun bölgesinde yer alan tiroit bezinden tiroit hormonları salgılanır. Tiroit bezine ilişkin guatr, hipotiroidi, hipertiroidi, tiroit nodülleri, tiroit kanserleri ve tiroit iltihabı (tiroidit) gibi hastalıklarda bu hormonların salgılanma miktarında artış veya azalmalar ortaya çıkar. Bu durum vücutta ciddi sorunlara yol açabileceğinden gerekli ilaç tedavileri ve cerrahi tedaviler mutlaka yapılmalıdır.

Hipofiz Bezi Hastalıkları

Büyüme hormonu, prolaktin, ACTH, TSH, FSH, LH gibi önemli hormonların sentezlendiği salgı bezi olan hipofiz bezine ilişkin hipofiz yetmezliği ve tümör oluşumları gibi durumlarda büyüme geriliği, cücelik, akromegali, Cushing sendromu, hiperprolaktinemi, erken menopoz ve tiroit hastalıklarının gelişimi söz konusu olabilir. Bu nedenle uygun ilaç tedavileri ve gerekli durumlarda cerrahi operasyonlar ile hipofiz bezi hastalıkları tedavi edilerek veya kontrol altına alınarak kalıcı bozuklukların oluşmadan önlenmesi hedeflenmelidir.

Böbrek Üstü Bezi Hastalıkları

Her iki böbreğin üst kısmında yer alan böbrek üstü bezlerinden (adrenal bezler) adrenalin, noradrenalin, kortizol, aldosteron ve cinsiyet hormonları sentezlenir. Adrenal bezlerde oluşan iyi veya kötü huylu tümörler nedeniyle bu hormonların miktarında artış veya azalma söz konusu olabilir. Sonuç olarak hiperaldosteronizm, Cushing sendromu, hiperandrojenizm ve feokromasitoma gibi hastalıklar gelişir. Tedavide adrenal bezdeki tümörlere ilişkin ilaç uygulamaları ve cerrahi operasyon seçeneklerinin yanı sıra hormonal tedaviler de yer alır.

Aşırı Tüylenme (Hirşutizm)

Aşırı tüylenme sorunu genellikle androjen yani erkeklik hormonunun fazla salgılanması nedeniyle ortaya çıksa da yumurtalık kanseri veya kistleri, böbrek üstü bezlerinde meydana gelen hastalıklar, tiroit hastalıkları, hipofiz bezi hastalıkları gibi rahatsızlıklar sonucunda da görülebilir. Bunun dışında Akdeniz kıyılarında yaşayan kadınlarda, kıl köklerinde hassasiyetin artması sonucunda da aşırı tüylenme görülür. Hirşutizm, hastalığı meydana getiren sorunun ortadan kaldırılması yoluyla tedavi edilir. Aşırı tüylenme hormonal bir nedenden dolayı ortaya çıkmış ise hormonal dengenin korunmasını sağlayan ilaçlar yardımıyla, yumurtalık kisti veya kanseri gibi hastalıklardan dolayı gelişmiş ise bu hastalıkların tedavisi ile önlenmeye çalışılır. Hormonal denge sağlandıktan sonra tüylenme sorununu ortadan kaldırmaya yönelik olarak lazer epilasyon, iğneli epilasyon gibi yöntemlerden yararlanılabilir.

Kan Yağları Metabolizması Hastalıkları

Kan yağları metabolizması hastalıklarının başlıca nedeni, kanda bulunan yağ seviyesinin dengesizliğidir. Kolesterol ve trigliserid yüksekliği kan yağları metabolizması hastalıklarına yol açabileceği gibi iyi kolesterol yani HDL düşüklüğü de bu hastalıklara neden olabilir. Vücutta bulunan bu lipitlerin dengesizliği birçok kalp ve damar hastalığı için risk faktörüdür. Bu tür hastalıkların ortaya çıkma nedeni genetik, stres, aşırı kilo ve dengesiz beslenme olmakla birlikte en etkili tedavi yöntemi dengeli ve sağlıklı beslenme ile hareketli ve stresten uzak bir yaşam tarzının benimsenmesidir.

Testis ve Overin (Yumurtalık) Hormonal Kaynaklı Hastalıkları

Endokrinolojik hastalıklara bağlı olarak cinsiyet hormonlarının yeterli düzeyde salgılanmaması, hipogonadizm olarak adlandırılır. Hipogonadizm sorunu erkeklerde testislerde, kadınlarda ise yumurtalıklarda hormonal kaynaklı hastalıklara neden olabilir. Buna bağlı olarak erkeklerde cinsel organın gelişimini tamamlayamaması, sertleşme sorunları; kadınlarda ise yumurtalıkların olması gerektiği gibi çalışmamasına bağlı olarak yumurtalık kistleri, polikistik over sendromu, yumurtlama bozuklukları gözlenebilir. Tüm bu durumlar kısırlık (infertilite) başta olmak üzere pek çok sağlık sorununa yol açabileceğinden hipogonadizm hastaları uygun hormonal tedaviler ile desteklenmelidir.

Osteoporoz ve Diğer Metabolik Kemik Hastalıkları

Kemik hastalıklarının genel sebebi, kemiklerin kütlesinin azalması ve yapısının zayıflaması nedeniyle daha kırılgan bir hale gelmesidir. Günlük dilde kemik erimesi olarak bilinen hastalıklar kemiği oluşturan maddelerin yoğunluğunun azalmasından kaynaklı olarak ortaya çıkar. Osteoporoz ve diğer metabolik kemik hastalıklarının görülme olasılığı yaşla birlikte artar. Bunun nedeni ise kemiği besleyen minerallerin yeteri olarak alınmaması, kemik yıkımının kemik yapımı karşısında üstünlük kazanması gibi durumlardır. Kemik erimesi (osteoporoz) genetik yatkınlığa bağlı olabileceği gibi hareketsiz yaşam ve dengesiz beslenmenin sonucu olarak da ortaya çıkabilir. Tedavi sürecinde semptomatik tedavinin yanı sıra kemik güçlendirici ilaçlar da kullanılarak osteoporozun önüne geçilmeye çalışılır.

İnfertilite (Kısırlık)

İnfertilite, çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin düzenli olarak ilişkiye girmelerine rağmen bir yıllık süre zarfı içerisinde sağlıklı bir gebeliğin meydana gelmemesi durumudur. Genç çiftlerde bir yılın beklenmesi gerekirken, kadın yaşının 35'in üzerinde olduğu çiftlerde bir yıl beklenerek vakit kaybedilmeksizin tedaviye başlanması önerilir. Erkeklerde kısırlığa neden olan hastalıklar arasında sperm sayısının azlığı, kanal tıkanıklıkları, hormonal nedenler, genetik hastalıklar ve varikosel gibi durumlar yer alırken kadınlarda ise düzensiz regl döngüleri, azalan yumurta rezervleri, prolaktin seviyesinin yüksekliği ve erken menopoz gibi hastalıklar kısırlığa yol açabilir. Kısırlık sorunu, altta yatan hastalıkların tedavisi için gerekli olan ilaçların kullanımı ve gerekli durumlarda uygulanacak cerrahi operasyonlar ile yumurta ve sperm üretimi devam ettiği sürece çoğu zaman ortadan kaldırılabilir. Buna ek olarak günümüzde tüp bebek ve aşılama tedavisi de infertilite hastalarında başarılı sonuçların elde edilebilmesini sağlayan yenilikçi yöntemlerdir.

Eğer siz de Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları kliniklerinin uzmanlık alanına giren yukarıdaki hastalıklardan herhangi birine veya farklı bir hastalığa sahipseniz derhal bir sağlık kuruluşuna başvurarak gerekli muayenelerden geçmelisiniz. Muayene bulguları ve yapılacak olan tanı testlerinin sonuçları bir arada değerlendirilerek uzman hekiminiz tarafından verilecek öneriler doğrultusunda tedavi sürecinize hemen başlayabilir, hastalığınızın erken evrede tedavi edilmesini sağlayarak ileride daha ciddi sorunlarla karşılaşma riskinizi ortadan kaldırarak tedavi olabilirsiniz.